dinsdag 15 november 2011

Criminele statistieken

Ik heb vandaag een gastcollege gegeven aan de universiteit.Het thema was een soort vergelijking tussen Hongaarse en Nederlandse media. Ik had gekozen voor de wijze waarop Nederlandse en Hongaarse media met de criminaliteit van zigeuners en Marokkanen/Turken omgaan.
Hongaars onderzoek daarnaar heb ik niet gevonden, maar op basis van mijn eigen ervaring ging ik er vanuit dat de situatie in Hongarije zeker niet beter zal zijn dan in Nederland. Dat wil zeggen dat bij journalisten, net als bij gewone burgers, het vooroordeel regeert. Zigeuners, en Marokkaanse jongeren, zijn crimineel. Dat weten we allemaal, en wij, de media doen er ijverig aan mee om dat beeld te bevestigen.
Volgens een Nederlands onderzoek uit 2004 (al wat ouder, maar niemand maakt me wijs dat dat echt veranderd is) had in dat jaar pakweg 45 procent van de misdaadverslaggeving betrekking op, zoals ik dat een PVV-politicus net zo netjes hoorde verwoorden, niet-westerse allochtonen. Datzelfde jaar telde Nederland 12000 niet-westerse allochtone verdachten (Marokkanen en Turken dus) en 100.000 Nederlandse verdachten. Twaalf procent, niet 45 procent, dus. De Nederlandse bevolking telt iets van 11 procent "niet-westerse allochtonen". Dat ze dus 12 procent van het totale aantal verdachten uitmaken, komt aardig overeen, moet ik zeggen.
Overigens blijkt in de verslaggeving niet zo'n heel groot verschil te zijn tussen, zeg maar, de Volkskrant en de Telegraaf, als het om de hoeveelheid misdaadverslaggeving gaat, en ook niet als het gaat om het aantal artikelen dat aan bijvoorbeeld aan "Marokkaanse probleemjongeren" wordt besteed. De inhoud verschilt wel: de Telegraaf schrijft vooral over individuele daders en slachtoffers, de Volkskrant heeft meer analyses en algemene reportage. Maar het effect op de lezer schijnt het zelfde te zijn: Marokkaanse jongeren zijn gevaarlijk. Toch?
Zoals gezegd, zulk onderzoek heb ik in Hongarije niet kunnen vinden. Wel cijfers van de gevangenisbevolking, en op basis daarvan zou je moeten concluderen dat zigeuners een stuk crimineler zijn dan niet-westerse allochtonen. Pakweg 30 tot 40 procent van de Hongaarse gedetineerden is zigeuner, voor zover dat op basis van huidskleur en dergelijke is vast te stellen. Officieel wordt de etnische achtergrond namelijk niet geregistreerd.
Nu blijkt uit Amerikaans onderzoek dat zwarte verdachten een vier keer zo grote kans lopen om veroordeeld te worden voor hetzelfde misdrijf als blanken, en dat ze bovendien zwaardere straffen krijgen. Het zou me niet echt verbazen als dat cijfer voor Hongarije ook opgaat. Als dat klopt, zou het aantal zigeunergedetineerden  eigenlijk met dertig procent omlaag moeten, wat betekent dat iets van de zeven gevangenen Roma zou moeten zijn. En dan kom je op pakweg 15 procent van het totaal uit.

Uitgaande van die cijfers kun je concluderen dat de half miljoen zigeuners in Hongarije zich vermoedelijk drie keer zo vaak aan misdrijven schuldig maken als niet-Roma. Dat is behoorlijk veel, maar  toch iets anders dan het achtvoudige dat het percentage gedetineerden suggereert.
De klacht over zigeunercriminaliteit komt vooral uit het oosten van het land, waar de werkloosheid onder Roma in sommige dorpen vrijwel honderd procent is (en de kans op werk nihil). Niet helemaal onbegrijpelijk, ik zou van een uitkering van nog geen tachtig euro per maand ook niet rond kunnen komen. Maar dat is geen troost voor de slachtoffers van die criminaliteit, die vaak niet veel welvarender zijn dan de daders, en je moet het niet bagatelliseren wat het betekent om als een ochtend al je appels of walnoten gestolen zijn als je die bomen niet voor de lol hebt, maar er zelf ook echt van moet leven.
Desondanks, het idee dat zo ongeveer alle zigeuners van de misdaad leven, en Hongaren uitsluitend slachtoffer zijn, is het resultaat van vooroordeel en het bevestigt zichzelf. Zo vertelde iemand me het verhaal van haar zoon, die door twee jongens van zijn fiets werd beroofd. "Zigeuners", veronderstelde iedereen die het verhaal hoorde onmiddellijk. Nee hoor, zei de jongen, die de daders goed had gezien. "Dat ze blond waren, betekent nog niet dat het geen zigeuners waren," was het antwoord dat hij te horen kreeg.
Maar goed, dat niet alleen burgers, maar ook journalisten (Hongaarse en Nederlandse) zelden kritisch naar dit soort cijfers kijken, werd vanavond prompt bevestigd. Er is een nieuw Nederlands onderzoek naar geweld op straat. Klaarblijkelijk is 25 procent van alle mensen wel eens met geweld in aanraking gekomen en daarom wil de PVV nu een meldpunt geweld oprichten.
Dat klonk als een serieus probleem, hoewel ik niemand de kritische vraag hoorde stellen wat er eigenlijk onder geweld was verstaan. Op de een of andere manier wil het er bij mij niet in dat een kwart van de Nederlandse bevolking wel eens op straat in elkaar is geslagen.
In dat onderzoek is ook onderzocht hoe vaak jongeren met de politie in aanraking komen. Dat blijkt iets van 1,4 procent van alle jongeren te zijn. Bij "niet-westerse allochtone jongeren"ligt het percentage hoger: 4,7 procent. Hou me ten goede, ik doe niets af aan het leed van overvallen winkeliers en op straat beroofde ouderen. Maar dat betekent dus wel dat 95,3 procent van de Turkse en Marokkaanse jongeren NIET met de politie in aanraking is gekomen. 95,3 procent die, net als alle zigeuners in Hongarije die wel naar school gaan, een baan zoeken en een leven leiden dat zich niet echt van hun buren onderscheidt, door u en mij constant met wantrouwen worden bekeken. Toch verwacht ik morgen geen kop in de krant "Slechts een enkele Marokkaanse jongere komt met de politie in aanraking". En dat zet wel aan het denken.

1 opmerking:

frouke zei

Tja, er zijn nu eenmaal lies, big lies and statistics. Die laatsten moeten dus met de grootst mogelijke achterdocht bekeken worden en dan is het ook nog van belang te weten wie ze hanteert en wie er welk belang bij heeft ze te hanteren....Goed stuk Runa!