donderdag 31 augustus 2017

Rust, ruimte, geen files en geen vluchtelingen

Foto Runa Hellinga
Rust en ruimte
Eigenlijk zochten Jacqueline en Jeroen Bastiaensen een vakantiehuis toen ze vijf jaar geleden een afgelegen boerderij in de buurt van het Hongaarse Csemö kochten. Maar de ruimte, de warme zomers en de rust lokten, net als de gedachte aan een leven zonder Nederlandse regelgeving, hoge inkomstenbelasting, files of wegenbelasting. En, al was dat niet het belangrijkste, het feit dat er in Hongarije eigenlijk geen moslims leven. "Ik vind dat premier Orbán het goed doet," zegt Jacqueline, "Ik voel me  in Boedapest een stuk veiliger dan in Amsterdam. Ik denk ook niet dat we hier bang hoeven te zijn voor een aanslag."
Asielzoekers uit het Midden-Oosten zijn niet welkom, maar begin februari zei premier Viktor Orbán dat zijn land graag echte vluchtelingen wil opnemen: "Duitsers, Nederlanders, Fransen en Italianen, bange politici en journalisten die in Hongarije het Europa zoeken dat ze thuis verloren zijn."
De premier verwees naar een nieuwe trend: de groeiende populariteit van Hongarije onder West-Europeanen op zoek naar een plek om nu of later te gaan wonen. Onze zuiderburen hebben er zelfs al een term voor: de vluchtende Vlaming. De een wordt gelokt door de rust en het klimaat, de ander door het belastingstelsel dat voor AOW'ers en arbeidsongeschikten zeer gunstig uitpakt: pensioen en uitkering zijn namelijk belastingvrij. Verder zijn de huizen spotgoedkoop.
Maar angst voor vluchtelingen en de islam is voor velen een bijkomende reden om juist voor Hongarije te kiezen. Jacqueline is blij met het grenshek dat Orbán liet bouwen. "Hij stelt het belang van Hongaren voorop. Dat vind ik prima, en ik hoor van anderen hetzelfde." Huizenbemiddelaars hebben dezelfde ervaring. De Duitse makelaar Ottmar Heide, die huizen rond het Balatonmeer verkoopt, vertelde vorig jaar tegenover de Beierse televisie dat acht van de tien mensen die hem om informatie bellen, expliciet het Duitse vluchtelingenbeleid als reden noemen.
Inmiddels hebben in een straal van 25 kilometer rond Csemö zo'n 300 Nederlanders en Vlamingen een boerderij gekocht. De Bastiaensen hebben er hun levensonderhoud van gemaakt: ze houden bij leegstaande vakantiehuizen een oogje in het zeil. Maar ze zien ook een groeiend aantal mensen dat zich definitief vestigt. "Al onze buren zijn Nederlanders die hier wonen. Mensen trekken naar elkaar toe, ja. Het is niet dat we dagelijks bij elkaar op de koffie gaan, maar het is toch prettig om landgenoten in de buurt te hebben," zegt Jacqueline. Al was het maar om de taal: net als de meeste Nederlandse, Belgische en Duitse immigranten spreken de Bastiaensen zeer gebrekkig Hongaars. "Zoals een Turk Nederlands. Het is een moeilijke taal," verzucht ze.
Gewone, bezorgde burgers zijn niet de enigen die in Hongarije een toevluchtsoord zien. Volgens politiek analist Péter Krekó trekt Orbáns beleid een groeiend aantal buitenlandse rechtsextremisten. Die moeten overigens geen al te hoge verwachtingen hebben als het om het opnemen van politieke vluchtelingen uit West-Europa gaat.
Dat ondervond de 81-jarige Duitser Horst Mahler, die in mei politiek asiel aanvroeg. Mahler, ooit bekend als advocaat van de links-extremistische Rote Armee Fraction, veranderde in de jaren tachtig in een extreemrechtse Holocaust-ontkenner en werd om die reden in Duitsland tot tien jaar veroordeeld. In 2015 kwam hij om gezondsredenen tijdelijk vrij, maar toen hij dit voorjaar de rest van zijn straf moest uitzitten, vluchtte hij naar Hongarije. Dat leverde hem luttele weken later weer aan Duitsland uit.
Ook twee Britse rechtsextremisten bleken dit voorjaar niet langer welkom. Jim Dowson en Nick Griffin,  ex-leden van de British National Party met paramilitaire contacten en een strafblad, waren sinds 2013 in Hongarije actief, onder meer met de verkoop van onroerend goed . Ze richtten precies op die doelgroep die Orbán graag ziet komen: conservatieve, katholieke blanken die zich zorgen maken over de toenemende islamitisering in West-Europa. Maar in mei werd Dowson tegengehouden op het vliegveld en kreeg Griffin te horen dat hij het land uit moest. Volgens de Hongaarse antiterrorisme-eenheid TEK vormden ze namelijk een gevaar voor de nationale veiligheid.

Dit verhaal verscheen eerder in het dagblad Trouw


vrijdag 25 augustus 2017

Nikabverbod in Oostenrijk maakt niet iedereen blij

foto Runa Hellinga
Saoedi-Arabische toeristen in Zell am See
Langs de boulevard van Zell am See slentert een jong stel. Zij stopt af en toe om een foto te nemen van haar man die in korte broek voor het bergmeer poseert. Gewoon, twee toeristen in Oostenrijk. Ze vallen op omdat zij van top tot teen in vormeloos zwart is gehuld. De nikab laat slechts haar ogen vrij. Niemand in Zell kijkt ervan op, maar eigenlijk is ze in overtreding. Nikabs en andere vormen van gezichtsbedekking zijn sinds kort in Oostenrijk verboden. Vanaf 1 oktober volgt een boete van 150 euro, voor burgers, maar ook voor toeristen.
Het verbod maakt onderdeel uit van een nieuw integratiepakket. De bevoegd minister, Sebastian Kurz, heeft het 'integratie door prestatie' gedoopt. Dat behelst onder meer Duitse les, verplicht gemeenschapswerk en een verbod op verspreiding van salafistische geschriften. Er was al een verbod op buitenlandse financiering van islamitische verenigingen. Onomstreden is het nikabverbod niet. De Groenen zijn tegen, maar ook de conferentie van bisschoppen bekritiseerde het als overdreven.
Twaalf jaar geleden kwam Zell am See op het idee om op de Arabische toeristenmarkt te adverteren. Sindsdien zijn vrouwen met nikabs niet meer weg te denken uit het straatbeeld. Vooral 's zomers, als het in de woestijn over de vijftig graden wordt, is het 10.000 inwoners tellende stadje er populair. Het groene landschap, de koele berglucht, sneeuw op de hogere hellingen en een forse regenkans maken Zell ideaal voor een Arabische zomervakantie.
Met rond de 300.000 overnachtingen zijn Arabische gasten uit het Midden-Oosten goed voor 15 procent van het toerisme in Zell. Daarmee staat het in Oostenrijk op eenzame hoogte, want in totaal heeft het land jaarlijks 530.000 overnachtingen uit de Arabische wereld.
Ze nemen de skilift, maken een boottochtje of eten een ijsje. Of ze gaan winkelen; Arabische toeristen spenderen pakweg vier keer zoveel als de gemiddelde Nederlandse of Duitse bezoeker.
De twee op de boulevard spreken geen woord Engels, maar als het jonge stel parfumerie Marienaud binnenloopt, wijst de vrouw gedecideerd aan wat ze wil. Al gauw laadt de verkoopster het ene flesje na het andere potje in een papieren tas. De kassabon is uiteindelijk pakweg een halve meter lang.
Geen wonder dat ze in Zell niet juichen over het verbod je gezicht te bedekken, al reageren velen in de lokale toeristenindustrie voorzichtig als hun mening wordt gevraagd. "We laten ons niet over politiek uit. Over de gevolgen kun je pas iets zeggen aan het einde van het seizoen", zegt Sandra Zorn van het lokale toeristenbureau. Bij supermarkt Aydin, boordevol Arabische levensmiddelen, wil de Turkse verkoopster niet meer kwijt dan dat ze het verbod een slecht idee vindt.
Alleen burgemeester Peter Padourek vreest openlijk dat Arabische gasten zullen wegblijven. Er zijn genoeg bestemmingen waar ze welkom zijn, meende hij in mei toen hij de regering vroeg om ten minste te zorgen voor een voorlichtingscampagne, zodat Arabische toeristen niet denken dat Zell het allemaal zelf heeft bedacht.
Amal al-Ali, haar man Isa en hun kinderen ontvluchten iedere schoolvakantie het stikhete Dubai en reizen dan door Europa. Ze komen net uit Praag en gaan nog naar Zwitserland. Van het verbod hadden ze nog niet gehoord, maar hoewel Amal zelf ongesluierd is, vindt ze het idioot. "Dat moet iedereen toch zelf weten. Wij vragen toeristen in Dubai toch ook niet om juist wel een nikab te dragen", meent ze. Haar man verwacht dat het bezoekers afschrikt. "Wie aan de nikab hecht, heeft zoveel andere plaatsen om heen te gaan."
Maar Barbara Scheider, eigenaresse van het botenverhuurbedrijf aan het meer, is een uitgesproken voorstander. "Hoofddoeken en lange jurken, prima, maar in Europa kijken we elkaar in het gezicht. Mij laten ze daar ook niet toe als ik zo kom", zegt ze, wijzend op haar shorts. Ze is niet bang voor klantenverlies: "Zwitserland heeft al een verbod, en sommige vrouwen zijn daar blijkbaar juist heel blij mee, want het geeft hen een goed argument om zonder gezichtsbedekking te lopen". Die bewering doen meer mensen in Zell, al is er in de praktijk maar een Zwitsers kanton dat echt zo'n verbod kent.
De Saudische ambassade raadt toeristen aan zich aan de nieuwe wet te houden. Maar wat er gebeurt als vrouwen na 1 oktober toch hun gezicht blijven verbergen, is de vraag. Of de politie dan daadwerkelijk gaat beboeten, weet ook burgemeester Padourek nog niet. Agenten die het willen proberen, hebben in ieder geval een taalprobleem. "De meeste klanten spreken hooguit genoeg Engels om een boot te huren", zegt Scheider.

dinsdag 1 augustus 2017

Het gevaar van een koe

Foto Runa Hellinga
Loslopende koeien zijn niet zonder gevaar
Iedereen die in de bergen wandelt, kent het probleem: een weide vol koeien, en de vraag of je daar eigenlijk wel veilig langs kunt wandelen. Het antwoord van de voorlichtingsfilm 'Een alpenwei is geen kinderboerderij' die de Tiroolse Kamer van Koophandel, de Oostenrijkse Alpenvereniging en nog een aantal organisaties vorige week met haastige spoed maakten, is 'ja, als je je aan deze veiligheidsregels houdt'.
Aanleiding voor de video was het grote aantal 'koeienaanvallen' deze zomer. De cijfers liegen er niet om. Een alpenweide is inderdaad geen kinderboerderij. Sinds begin juni raakten in Oostenrijk al acht mensen gewond en kwam een vrouw om door deze, zoals de voorlichtingsvideo herhaaldelijk benadrukt, in principe vreedzame dieren.
De laatste slachtoffers afgelopen donderdag waren een moeder met haar anderhalf jaar oude dochtertje dat in een draagrugzak op haar rug zat. Samen met de vader en een ander kind liepen ze langs een koe met een pasgeboren kalf. Moeder koe vond hen duidelijk een bedreiging. De schade was deze keer gelukkig niet zo heel groot, moeder en peuter werden onder de voet gelopen, maar kwamen er met schaafwonden en blauwe plekken vanaf. Afgelopen zondag waren vijf andere toeristen met een hond aanzienlijk minder gelukkig. Twee van hen raakten zwaar gewond bij een koeienaanval. Ook maandag raakte een wandelaar gewond.
Koeienaanvallen zijn in Oostenrijk, maar ook elders waar koeien en mensen elkaar in de wei ontmoeten, een jaarlijks terugkerend probleem, vooral in de kalvertijd. In Groot-Britannië, waar een eeuwenoud stelsel van vrij toegankelijke paden wandelaars vaak door weides leidt, werd de koe in 2015 officieel tot dodelijkste dier uitgeroepen. Binnen vijftien jaar kwamen er op de Britse eilanden 74 mensen om als gevolg van een aanval van boze stier of moederdieren. Ter vergelijking: in datzelfde Engeland zorgden agressieve honden in acht jaar tijd voor 17 dodelijke ongelukken.
De adviezen uit de Oostenrijkse video op een rijtje: probeer liefst helemaal te vermijden dat je door een wei met koeien moet, maar als het niet anders kan sluit dan netjes de eventuele hekken en volg de kortste roude, meestal het aangegeven wandelpad. Mocht daar een koe staan, loop er met een respectvolle boog (minstens 20 meter, liefst meer) omheen, en ga geen gekke gebaren of geluiden maken om het dier te verjagen, dat werkt alleen maar averechts. Denk eraan dat een boze koe 750 kilo boos beest met hoeven en hoorns is. Blijf uit de buurt van koeien met kalveren en probeer vooral niet om zo'n schattig kalf te aaien. Mocht een koe toch aanvallen, geef dan met een stok gerichte tik op de neus.
Een speciale waarschuwingen geldt voor mensen met honden. Koeien zien namelijk weinig verschil tussen hond en wolf. Eigenlijk is het advies: ga met een hond niet tussen de koeien wandelen. Hou hem in ieder geval aangelijnd en zorg zo mogelijk dat hij zo onzichtbaar mogelijk midden in het gezelschap loopt. Mochten moederkoeien zich toch geroepen voelen hun kalf toch tegen deze wolf te beschermen, probeer de hond niet te verdedigen, maar laat hem los. Hij is ongetwijfeld aanzienlijk sneller weg dan zijn baasjes.