Hongaarse banken, veelal dochterondernemingen van West-Europese bankbedrijven, vrezen miljarden euro’s schade nu de regering hen wil verplichten mensen met een hypotheek in buitenlandse valuta de kans te geven hun schulden in één keer af te lossen tegen een wisselkoers ver beneden de marktwaarde. “Als veel mensen daar gebruik maken, komt de stabiliteit van het Hongaars banksysteem in gevaar,” aldus voormalig minister van financiën Péter Oszkó.
Het leek jarenlang zo aantrekkelijk: voor hypotheken in Hongaarse forinten vroegen banken een torenhoge rente, terwijl de rente op euro- en frankenleningen minder dan vijf procent was. Bijna een miljoen Hongaren, 10 procent van de bevolking, kochten huizen, maar ook auto’s, televisies en zelfs vakanties met zogenaamde forex- (foreign exchange) leningen.
Een enkeling waarschuwde voor het risico dat de kosten fors zouden oplopen als de koers van de euro of de frank omhoog zou gaan, maar veel mensen namen dat risico. Bewust. Het was de keuze tussen dat, of geen nieuw huis, want de forint-leningen waren gewoon te duur. En wie luistert er nou naar doemdenkers?
Tot de crisis kwam. De frank, die jarenlang pakweg 140 forint kostte, doet nu 230 forint of meer. De euro, ooit 240 forint, staat op 280 en heeft de afgelopen jaren zelfs wel eens op 330 forint gestaan. Omgerekend in forinten hebben veel mensen hun schuld haast zien verdubbelen. Honderdduizenden kunnen dat gewoon niet meer trekken.
Volgens het nieuwe regeringsbesluit krijgen ze nu de kans om hun schulden in één keer af te lossen tegen een vastgestelde, zeer gunstige koers: 180 forint voor de frank, 250 voor de euro.
Dat sommige banken zo’n verlies niet kunnen dragen, gelooft premier Viktor Orbán niet. Hongaarse banken hebben de staat achter zich en buitenlandse banken hun moederbedrijven, zei hij eerder deze week. Als bewijs dat banken het best kunnen lijden, voert de regering aan dat ze de vorig jaar opgelegde extra winstbelastingen ook hebben overleefd.
Banken denken daar uiteraard anders over. De regering grijpt met de maatregel rechtstreeks in in particuliere contracten en de Hongaarse Vereniging van Banken stapt dan ook naar het Grondwettelijke Hof. Ook de Oostenrijkse regering is kwaad en gaat een klacht indienen bij Brussel. Oostenrijkse banken hebben een sterke positie op de Hongaarse markt. Wenen schat de schade alleen voor de dochters van Oostenrijkse banken al op 1 tot 2,5 miljard euro.
De banken zelf werden totaal overvallen door het besluit, want zoals gebruikelijk is bij deze regering was er van enig overleg vooraf geen sprake. Er is ook geen enkele serieuze berekening hoeveel mensen de regeling gaan gebruiken en wat dat de banken gaat kosten.
Volgens oud-minister Oszkó hangt veel af van de uiteindelijke wet, die niemand kent. Maar hij schat de kans groot dat alleen de rijken profiteren. Anderen hebben gewoon geen geld om hun schulden in één keer af te lossen, tenzij de staat hen daarin helpt. En dat lijkt voorlopig niet het geval. Premier Orbán verwacht 300.000 gegadigden, want als mensen een mogelijkheid hebben uit de problemen te komen, worden ze volgens hem creatief. Als Orbán gelijk krijgt, krijgen de banken het moeilijk.
De ironie wil dat wie geen gebruik kan maken van de regeling, straks mogelijk niet alleen niet beter af is, maar zelfs slechter. Sinds eind vorige week bekend werd wat voor plan de regering had met de leningen, is de koers van de forint omlaag getuimeld, zodat terugbetalen nog duurder wordt. Dat merken trouwens niet alleen mensen met een lening. Ook de benzine, en allerlei andere geïmporteerde producten worden duurder.
Overigens is Oszkó niet alleen negatief over het regeringsplan. De private schulden zijn volgens hem het grootste obstakel voor hernieuwde economische groei in Hongarije en dat de regering daar wat aan wil doen, is terecht. Weliswaar is dat in zekere zin beloning voor onverantwoord gedrag, maar gezien de molensteen die de schuldenlast nu vormt, is dat iets wat je op de koop toe moet nemen, zegt hij.
Maar hij noemt onterecht en gevaarlijk om alleen de banken voor de kosten op te laten draaien. Hongarije heeft nog behoorlijk wat reserves, mede dankzij het feit dat de regering eerder dit jaar de private pensioenfondsen nationaliseerden. "Dat zou ik nooit gedaan hebben, maar nu dat al gebeurd is, zou het verstandig zijn dat geld op een zinnige manier te gebruiken, bijvoorbeeld door mensen te helpen hun schulden af te betalen en te zorgen dat de schade voor de banken niet te groot is," aldus Oszkó. Niemand zit te wachten op een bankcrisis, waarschuwt hij, en naar buitenlandse investeerders is dit ook een slecht signaal. En ook die zijn van belang voor het herstel van de economie.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten