BUS-CHAOS

Sneeuw en een arbeidsconflict: als gebruiker van het openbaar vervoer in Boedapest heb je dezer dagen genoeg redenen om niet blij te zijn. Sneeuw is overigens het minste probleem: Hongarije is gewend aan sneeuwval, en Budapest heeft een goed functionerend systeem van sneeuwschuivers en zoutstrooiers, die als eerste taak hebben dat ze alle straten waar bussen rijden, sneeuwvrij moeten maken. Alleen als het heel heftig sneeuwt, ontstaan er wel eens tijdelijke problemen.
Maar het arbeidsconflict is een stuk problematischer. Omdat het niet gelukt is een CAO af te sluiten, hebben de werknemers bij de BKV, het openbaar vervoerbedrijf, voor volgende week dinsdag een staking aangekondigd. Waarschijnlijk beperkt die zich tot de bussen, maar niets is zeker.
Om op te warmen grijpen buschauffeurs al vast naar andere actiemiddelen. Aangezien er geen CAO meer is die voorschrijft dat ze twintig minuten hebben om hun bus te inspecteren, houden chauffeurs zich nu aan een of ander algemeen voorschrift, dat zegt dat ze de bus niet mogen gebruiken als er een gebrek is, en een gebrek is bij een Boedapester bus snel gevonden, want onderhoud is niet het sterkste punt bij de BKV. Niet voor niets staan bussen regelmatig stil.
Een kapotte zijspiegel, een slecht functionerende verwarming, ontbrekende ruitenwisservloeistof die op is: het zijn allemaal redenen voor chauffeurs om hun vehikel te laten staan. Maandagochtend konden 300 van de pakweg 1200 bussen niet uitrijden. De BKV heeft inmiddels een controlegroep opgericht, die nagaat of de betreffende voertuigen echt gebreken hebben. Sommige klachten bleken volslagen onzin en op basis daarvan heeft de BKV inmiddels zelfs twee chauffeurs ontslagen. Maar aan de andere kant bleek een aantal voertuigen inderdaad niet de weg op te mogen, want er doken ook problemen op als slecht functionerende remmen.
Het arbeidsconflict komt op een moment dat de BKV op weinig sympathie kan rekenen. Afgelopen maanden kwam een aantal schandalen aan het licht, waarvan de fraude van het inmiddels ontslagen (en woensdag gearresteerde) hoofd personeelszaken de meest opmerkelijke was. De dame had in 2008 een gouden handdruk van 86 miljoen forint (een dike 320.000 euro) gekregen en was daarna gewoon op haar post gebleven. Ook andere BKV-topmensen hebben zichzelf onbehoorlijk verrijkt.
Dat het personeel daar niet vrolijk van wordt, spreekt voor zich. Maar dat de belastingbetaler er pissig over is, ook. De BKV is een bijna failliet bedrijf en kreeg afgelopen december nog 23 miljard staatshulp om overeind te blijven. Niet direct een uitgangspunt voor loonsverhogingen.
De problemen zijn enorm. Het materieel is totaal verouderd en daardoor vaak kapot.Naast stelende directeuren kampt de BKV met grootschalige diefstallen van onderdelen en brandstof en met massaal zwartrijden. Dat laatste probleem wordt versterkt door de steeds stijgende prijs van de kaartjes, waarbij de BKV er ondanks jarenlange beloftes nog steeds niet in is geslaagd het tariefstelsel aan te passen. Noodzakelijke reorganisaties en vernieuwingen blijven uit.
Dat is jammer, want het staat buiten kijf dat het bedrijf goede service levert. Bussen en trams rijden zeer frequent en het systeem is zeer fijnmazig, dus er is een halte in de buurt. Je reist in Budapest vaak sneller met het openbaar vervoer dan met de auto. En in veel gevallen ook comfortabeler. Behalve natuurlijk als de verwarming in de bus kapot is. Of de rem het niet doet...