Het aardige als je een minister interviewt, is dat je nog eens een idee kwijt kunt. Vooral in het geval van Tibor Draskovics, de minister die verantwoordelijk is voor de hervorming van het Hongaarse overheidsapparaat. Hij zit namelijk te springen om goede ideeën. ‘Best practices’ heet dat tegenwoordig in het bedrijfsleven, dat daar dure adviseurs voor inhuurt. De best practices waar Draskovics naar zoekt, zijn ervaringen van andere landen die hun ambtenaren met succes zover hebben gekregen dat ze de burger, niet zichzelf centraal stellen.
Een simpele oplossing, leek mij, is de Nederlandse regel dat ambtenaren verplicht zijn binnen dertig dagen uitsluitsel over een vergunning te geven, anders wordt die automatisch verleend. Dat zou een aardige doorbreking zijn van de Hongaarse praktijk, waarin je als burger geacht wordt binnen acht dagen na dagtekening te reageren op ambtelijke verzoeken, als je pech hebt nog op straffe van bepaalde boetes ook, terwijl diezelfde ambtenaren máááánden de tijd nemen om hun werk te doen.
Goed nieuws: dit idee had de Hongaarse regering ook zonder mijn hulp al bereikt. Sterker nog: vanaf het najaar gaat ook in Hongarije voor ambtelijke beslissingen een maximum termijn gelden. Ik ben benieuwd.
Over een andere Nederlandse praktijk was Draskovics ook te spreken, alleen had hij er zijn twijfels over of die zomaar in te voeren zou zijn. Dat is het streven om ambtelijke schrijvens zoveel mogelijk in gewone mensentaal te stellen. In Hongarije plegen ambtenaren bij voorkeur simpelweg het wetboek te citeren (misschien omdat ze zelf ook geen idee hebben wat er eigenlijk instaat) en dan sta je als burger voor de onmogelijke opgave een tekst te begrijpen die eigenlijk voor juristen geschreven is.
De meeste mensen doen die moeite waarschijnlijk niet eens. Die kijken vermoedelijk vooral of er een gele cheque bij zit die betaald moet worden. Het is mij meer dan eens overkomen dat onze Hongaarse buurvrouw, een vrouw die doceert aan de universiteit, op de vraag of zij kon zeggen wat in een ambtelijke brief stond, glazig begon te kijken en mompelde dat ze het ook niet precies wist.
Draskovics vreesde echter dat helder taalgebruik zo’n culturele omslag in de Hongaarse ambtelijke wereld vereist dat de uitvoering van dat idee wel jaren kan duren. Maar fantastisch zou het wel zijn, verzuchtte hij, en bekende dat het hem ook was overkomen dat hij naar aanleiding van een brief van de belastingdienst geen idee had gehad of hij nu eigenlijk moest betalen, of juist geld terugkreeg. Wat voor een ex-minister van financiën een opmerkelijke bekentenis mag heten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten